تأملی روش شناختی بر مکتب بافتار منطقه ای امنیت

کوشش برای نگهبانی از «هویت»، فصل مهمی از نظریه پردازی در روابط بین المللی را به خود اختصاص داده است. تبدیل پاسداری از هویت به دستور کار سیاست خارجی و مطالعات راهبردی، بیش از همه ناشی از موجی است که پهنه عمل آن فراملی و جهانی است. در این میان نظریه جدیدی از سوی باری بوزان و ال ویور طرح شده که تحلیل ملی و جهانی از امنیت ملی را مخدوش دانسته و آن را مسئول ناامنی بی شماری می داند که جهان امروز را در برگرفته است. آن دو ضمن نقد تحلیل های رئالیستی و جهانگرایانه، که بر ریشه ملی و جهانی ناامنی و بی ثباتی تأکید دارند، بر بافت منطقه ای بسیاری از معادلات راهبردی تأکید نموده اند. بر اساس این نظریه، کشورهای جهان را باید در قالب شش مجموعه امنیتی دسته بندی و سپس مسایل هر منطقه یا منظومه را تئوریزه کرد. آنچه در این مقاله می خوانید اصول «نظریه بافتار منطقه ای امنیت» و رهاوردهای آن در حوزه مطالعات راهبردی است. مهمترین ویژگی نظریه مذکور این است که برای قدرتهای منطقه ای (مانند ایران) به واسطه هویت دیرینه، مداومت تاریخی و ظرفیت الگو پردازی، اعتبار تئوریک قایل است و نظریات جهانگرایانه و ناسیونالیستی را تقلیل گرا می شمارد.